Blockchain đang ngày càng được ứng dụng rộng rãi hơn trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ Blockchain là gì, có cơ chế hoạt động ra sao và cụ thể nó mang lại những công dụng nào? Để giải đáp vấn đề này hãy cùng chúng tôi tìm hiểu ngay sau đây!
Blockchain là gì?
Thuật ngữ Blockchain đang ngày càng xuất hiện với tần suất dày đặc. Thế nhưng không phải ai cũng hiểu Blockchain là gì. Thực chất, Blockchain chính là một cơ sở dữ liệu (CSDL) phân cấp để lưu trữ thông tin trong các Block (khối) liên kết với nhau thông qua mã hóa. Qua thời gian các khối được mở rộng để tạo thành chuỗi (Chain). Và mỗi khối trong Blockchain lại có liên kết với khối trước đó. Các khối sẽ chứa những thông tin như thời gian khởi tạo khối, mã thời gian và cả dữ liệu giao dịch.
Về cơ bản thì bạn có thể hiểu rằng, Blockchain cũng giống như một cuốn sổ cái điện tử và nó được phân phối trên nhiều máy tính khác nhau. Cuốn “sổ cái điện tử” này sẽ lưu trữ tất cả những thông tin giao dịch, đồng thời đảm bảo rằng những thông tin này sẽ được giữ nguyên, thể thay đổi dù bằng bất kỳ hình thức nào.
Mỗi thông tin được lưu trữ trên “sổ cái điện tử” này đều sẽ phải trải qua quá trình xác nhận bởi hàng loạt máy tính được kết nối với nhau trong cùng một mạng lưới chung. Và trong số các máy tính này không có bất kỳ máy tính nào có thể thay đổi, sửa chữa, xóa dữ liệu hoặc viết đè dữ liệu lên “sổ cái”.
Blockchain có cơ chế hoạt động như thế nào?
Nếu đã biết Blockchain là gì rồi liệu bạn có cảm thấy thắc mắc nó hoạt động như thế nào không? Để hiểu rõ về cơ chế hoạt động của Blockchain thì bạn cần nắm được cấu trúc của Blockchain, cách công nghệ Blockchain hoạt động và cả cấu trúc của mỗi Block trong Blockchain. Cụ thể:
Cấu trúc của một Blockchain
Mỗi Blockchain sẽ gồm có 2 phần, đó là Block và Chain. Trong đó:
- Một Blockchain sẽ có nhiều Block (khối)
- Những khối này được liên kết với nhau. Khối sau liên kết với khối trước để tạo thành một Chain (chuỗi)
Như vậy là chúng ta đã có ngay một chuỗi khối hay còn gọi là Blockchain.
Cách công nghệ Blockchain hoạt động
Trên thực tế, cách công nghệ Blockchain đang hoạt động cũng không quá phức tạp. Cụ thể, đầu tiên, thông tin giao dịch của người dùng sẽ được ghi lại trên hệ thống và tạo thành bản ghi hay còn gọi là record. Các máy tính có trông hệ thống sẽ tiến hành xác thực bản ghi là có giá trị (được gọi là nút hay node) dựa trên thuật toán đồng thuận trên Blockchain.
Ví dụ:
Nếu bạn bán ra 3 BTC thì bản ghi sẽ hình thành -> Hệ thống tiến hành xác thực bạn đang có 3 BTC trong ví -> Bản ghi khi này được xác nhận là có hiệu lực.
Tuy nhiên, nếu bạn chỉ có 2 BTC trong ví -> Hệ thống tiến hành xác thực và xác định ví của bạn hiện không có đủ số lượng BTC để tiến hành giao dịch -> Bản ghi vô hiệu lực.
Sau khi bản ghi đã được xác thực là có giá trị thì hệ thống sẽ sắp xếp bản ghi của bạn cùng hàng loạt bản ghi đã xác thực của những người dùng khác thành một khối thông tin (Block). Khối Block vừa được tạo ra này sẽ được thêm vào chuỗi (Chain) thông qua hình thức kết nối Previous Hash của khối cần thêm vào với mã Hash của khối trước đó. Cuối cùng là tạo thành một chuỗi khối (Blockchain).
Tuy nhiên, do khối đầu tiên không có bất kỳ khối nào đứng trước nó. Vì vậy, mã Hash của nó sẽ là chuỗi số 0. Đồng thời, khối này còn được gọi là khối nguyên thủy hay Genesis Block.
Cấu trúc của mỗi Block (khối)
Mỗi Block lại có cấu trúc gồm 3 phần, đó là Data – Dữ liệu, Hash – Mã hàm băm và Previous Hash – mã Hash của khối trước nó. Cụ thể:
- Data: Mỗi một bản ghi dữ liệu đã được xác thực đều sẽ có thuật toán mã hóa bảo vệ, cụ thể tùy thuộc vào mỗi Blockchain
- Hash: Là những chuỗi các ký tự và số không giống nhau, được tạo ra một cách ngẫu nhiên. Hash chính là đại diện riêng cho mỗi Block và được mã hóa bằng thuật toán mã hóa. Nhờ có mã Hash mà người ta có thể dễ dàng phát hiện ra sự thay đổi trong các khối
- Previous Hash: Là mã hàm băm của Block đứng trước đó . Hàm này được sử dụng để mỗi khối có thể nhận biết khối nào là khối liền kề trước nó, khối nào là khối liền kề sau nó và nối với nhau
Blockchain có công dụng gì?
Blockchain được giới thiệu là có rất nhiều công dụng. Vậy cụ thể các công dụng của Blockchain là gì? Đó là:
Trong sản xuất
Đối với lĩnh vực sản xuất, Blockchain có thể thay thế cho những thiết bị thông minh để thực hiện nhiệm vụ cấp quyền quản lý hiệu quả. Gồm có:
- Theo dõi, giám sát quá trình tạo ra sản phẩm
- Quản lý thông tin giao dịch
- Quản lý chất lượng sản phẩm
- Vận chuyển, phân phối tới tay người dùng cuối cùng,…
Mục đích ứng dụng Blockchain vào sản xuất là để giúp tăng năng suất cho các quy trình quản lý chuỗi cung ứng.
Ngoài ra, đối với người tiêu dùng, Blockchain cũng mang lại những lợi ích nhất định. Đó là:
- Cho phép người dùng được truy xuất ngược lịch sử hình thành, vận chuyển sản phẩm
- Kiểm tra các thông tin sản phẩm để xác định đó có phải sản phẩm chính hãng, tránh mua phải hàng nhái, hàng kém chất lượng
Trong thương mại điện tử
Ngày nay, Blockchain cũng được ứng dụng rất nhiều vào trong lĩnh vực thương mại điện tử và mang lại nhiều tác động tích cực. Đối với lĩnh vực này, các yếu tố như bảo mật, quản lý chuỗi cung ứng, vận chuyển hàng hóa tới tay người tiêu dùng luôn là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Trong suốt thời gian dài, những vấn đề này vẫn luôn được coi là bài toán nan giải.
Tuy nhiên, khi đưa vào ứng dụng Blockchain những vấn đề ấy đã được giải quyết hiệu quả bằng smart contract – hợp đồng thông minh. Cũng nhờ vậy mà tạo điều kiện cho các bên ký kết dễ dàng, loại bỏ các yếu tố trung giao khi liên kết các doanh nghiệp đa quốc gia, từ đó tiết kiệm tối đa chi phí cho doanh nghiệp, giảm giá thành cho người tiêu dùng.
Trong y tế
Trong lĩnh vực y tế, Blockchain cũng đã phát huy được rất nhiều công dụng. Với mỗi quốc gia, y tế là một lĩnh vực quan trọng. Và đặc điểm của lĩnh vực này là khá nhạy cảm với số liệu, đòi hỏi số liệu phải có tính chính xác cao và chỉ có thể dao động trong tầm kiểm soát một cách chặt chẽ.
Việc đưa Blockchain vào lĩnh vực y tế đã giúp cho tất cả các bên được ủy quyền có thể dễ dàng truy cập vào cùng một thông tin và các thông tin có tính chính xác cao, được xác minh trong vài giây. Bên cạnh đó, người bệnh cũng được cấp quyền để kiểm soát các dữ liệu của mình mọi lúc. Thậm chí còn có thể cấp quyền truy cập cho người khác theo yêu cầu và giảm được các nguy cơ trộm cắp, lạm dụng.
Trong giáo dục
Ngay cả lĩnh vực giáo dục Blockchain cũng đã được ứng dụng. Vậy trong lĩnh vực giáo dục, công dụng của Blockchain là gì? Đó là hỗ trợ việc lưu trữ các dữ liệu như: Bảng điểm, quá trình đào tạo, lịch sử và kinh nghiệm của mỗi cá nhân,…Thông qua đó có thể giúp lưu trữ, quản lý thông tin đầy đủ hơn và tránh được tình trạng gian lận khi xét học bổng, thăng chức hoặc khai gian về trình độ học vấn, kinh nghiệm làm việc.
Mặt khác, Blockchain nhờ có tính chất smart contract còn có thể cho phép tự động thực thi các điều khoản thuộc quy chế đào tạo và tiến hành xử phạt những trường hợp vi phạm quy định,…
Trong nông nghiệp
Ít ai nghĩ rằng lĩnh vực nông nghiệp cũng có thể ứng dụng Blockchain và ngược lại Blockchain lại có nhiều công dụng, lợi ích với nông nghiệp tới vậy. Hiện nay, người tiêu dùng ngày càng quan tâm tới nguồn gốc, xuất xứ của các sản phẩm nông nghiệp.
Vì vậy, việc đưa vào ứng dụng Blockchain sẽ giúp cho các nhà bán lẻ lẫn người tiêu dùng lưu trữ các thông tin giao dịch dễ dàng hơn, truy xuất được nguồn gốc sản phẩm, quá trình lưu chuyển sản phẩm từ các nhà bán lẻ tới người dùng cuối. Ngoài ra, các dữ liệu như quản lý chất lượng, giá cả, tài chính,… cũng được cập nhật liên tục. Nhờ vậy mà đảm bảo tính minh bạch cho sản phẩm, mang tới sự an tâm cho người tiêu dùng.
Ngân hàng & thanh toán
Công dụng của Blockchain còn được thể hiện rõ nét thông qua lĩnh vực ngân hàng và thanh toán. Đối với các ngân hàng những nhược điểm lớn nhất trong quá trình giao dịch là nguy cơ dữ liệu bị đe dọa, phí giao dịch, tồn tại trung gian thứ 3. Tuy nhiên, những nhược điểm này đã được khắc phục nhờ có Blockchain.
Khi ứng dụng Blockchain, tính bảo mật và hợp đồng thông minh của nó có thể giúp loại bỏ đi bên trung gian thứ 3, đồng thời giảm những rủi ro về vấn đề bảo mật xuống mức tối thiểu.
Bên cạnh đó, Blockchain cũng được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác như: Giải trí, từ thiện, Decentralized Storage, IoT – Internet of Things,…
Tạm kết
Như vậy là qua bài viết trên chúng tôi đã giải đáp cho bạn Blockchain là gì và có cơ chế hoạt động ra sao. Qua đây cũng có thể thấy rằng blockchain có rất nhiều công dụng và ngày càng được sử dụng phổ biến hơn, ứng dụng trong rất nhiều lĩnh vực khác nhau.